⚽ System VAR - w jakich sytuacjach można go użyć?
📝 Wstęp
System VAR jest w dzisiejszych czasach rzeczą naturalną na meczach piłkarskich. To standard, który sędziowie szybko przyswoili, a kibice równie prędko się do niego przyzwyczaili na stadionach i podczas telewizyjnych transmisji. Jego oficjalny debiut datuje się na Mistrzostwa Świata w Rosji w 2018 roku, choć testy VAR-u odbywały się już 2 lata wcześniej. Pierwsze spotkanie o stawkę, gdzie go zastosowano, to mecz 1. rundy Pucharu Holandii (KNVB Cup) pomiędzy Ajaxem i Willem II (5:0), który rozegrano 21 września 2016 roku.
Od debiutu VAR-u minęło kilka lat. Sędziowie korzystają to z coraz nowocześniejszych i dokładniejszych narzędzi. Fizyczne rysowanie linii spalonego zastąpiono technologią półautomatycznego spalonego, a zasady użycia systemu VAR nadal pozostają takie same.
🎯 Użycie systemu VAR
Protokół VAR w Przepisach Gry określa, że wideoasystent może interweniować tylko w przypadku jednoznacznego i oczywistego błędu lub pominiętego poważnego zdarzenia. VAR interweniuje w odniesieniu do 4 kategorii zdarzeń. A są to:
🥅 Bramka/nie ma bramki
- przewinienie drużyny atakującej w fazie budowania akcji lub zdobycia bramki (ręka, faul, spalony itp.)
- piłka poza grą przed zdobyciem bramki;
- decyzja dotycząca uznania bądź nieuznania bramki;
- przewinienie bramkarza i/lub wykonawcy podczas wykonywania rzutu karnego [np. podwójne dotknięcie piłki przez strzelającego] lub przedwczesne wkroczenie w pole karne współpartnera wykonawcy lub obrońcy, który bierze bezpośredni udział w grze, gdy piłka odbiła się od słupka, poprzeczki lub bramkarza [np. partner z drużyny bramkarza wybije piłkę na aut, uniemożliwiając rywalowi ponownego strzału na bramkę].
🧤 Rzut karny/brak rzutu karnego
- przewinienie drużyny atakującej w fazie budowania akcji, która zakończyła się podyktowaniem rzutu karnego (ręka, faul, spalony itp.);
- piłka poza grą przed zaistnieniem zdarzenia;
- miejsce przewinienia (w polu karnym czy poza nim);
- rzut karny nieprawidłowo przyznany;
- niedostrzeżone przewinienie karane rzutem karnym.
🟥 Bezpośrednia czerwona kartka (nie dotyczy 2. żółtej kartki/napomnienia)
- DOGSO - Denying an Obvious Goal-Scoring Opportunity (pozbawienie realnej szansy na zdobycie bramki); VAR w szczególności zwraca uwagę na miejsce przewinienia oraz ustawienie innych zawodników;
- poważny, rażący faul (czy atak nierozważny);
- gwałtowne, agresywne zachowanie, gryzienie lub plucie na inną osobę;
- podejmowanie ordynarnego, obelżywego lub obraźliwego działania/ń.
🧍♂️ Błędna identyfikacja zawodnika (przy żółtej lub czerwonej kartce)
Jeżeli sędzia po odgwizdaniu przewinienia pokazuje żółtą/czerwoną kartkę niewłaściwemu zawodnikowi przewiniającej drużyny, tożsamość winnego zawodnika może zostać zweryfikowana za pomocą wideo; samo przewinienie nie może być weryfikowane, chyba że odnosiło się do późniejszego zdobycia bramki, decyzji "rzut karny/brak rzutu karnego" lub bezpośredniej czerwonej kartki.
Najczęściej zadawane pytania - FAQ
Odsyłam w tym miejscu do drugiego artykułu, gdzie odpowiadam na najczęściej zadawane pytania na temat VAR. Między innymi na to Czy VAR ma prawo zmienić decyzję arbitra?
💡 Pomysły na poprawę działania VAR-u
VAR wprowadzono po to, żeby wyeliminować ewidentne pomyłki sędziów, co się udało. Dzisiaj gole strzelone ręką, jak ten Maradony, nie mają racji bytu przy kilkunastu kamerach śledzących każdy ruch zawodnika. Z drugiej strony, przy coraz szybszej i dynamiczniejszej grze piłkarzy, niektóre przewinienia jest trudniej wyłapać sędziom boiskowym. To doprowadza do tego, że główni rozjemcy, do których powinno należeć ostatnie słowo, stają się uzależnieni od kolegów pracujących na VARze.
Czasami zdarza się, że sędzia niesłusznie przyzna pewnej ekipie rzut rożny lub wrzut z autu, a ta zamieni go na gola. I VAR jest tutaj bezsilny, bowiem każde wznowienie gry rozpoczyna nową akcję. To znaczy że wideoasystenci nie mogą sprawdzać sytuacji dalej niż od momentu wykonania stałego fragmentu gry. Przez to dochodzi do absurdu, gdzie arbiter musi uznać bramkę, do której doszło po jego błędzie. Aby temu zapobiec, wystarczyłoby, żeby VAR prewencyjnie dał znać sędziemu o jego błędzie, żeby ten mógł od razu go skorygować.
Innym ciekawym pomysłem na modyfikację VAR-u jest wprowadzenie challenge'ów dla obu trenerów grających ze sobą drużyn. Podobne rozwiązania działają już w siatkówce, koszykówce, czy hokeju na lodzie.
📚 Bibliografia:
opracowanie własne na podstawie:
